langs de noordkant van de Schwäbischen Alb

Lengte
350 km

Wandeletappe
15

Omhoog & Omlaag
8.200 Hm / 8.000 Hm

Moeilijkheid
zwaar

ALBSTEIG
Kruip in diepe grotten, beklim imposante toppen en maak kennis met de wollige ambassadeurs van dit unieke cultuurlandschap op de wandelroute Albsteig. En als je dan onder de indruk bent van alles wat je hebt beleefd, wacht er een glas van de lokaal gedistilleerde whisky.
De Route
De eerste etappe van de Albsteig is nog gemoedelijk. Je overbrugt op deze etappe ongeveer 230 hoogtemeters. Eerst wandel je langs de rivier Wörnitz door het Ried naar Wörnitzstein. Het hoogtepunt van de etappe komt tot slot: de Harburg, een van de best bewaarde en grootste burchten van de Staufen-dynastie ten noorden van de Alpen. Als je vroeg aan de wandeling begint en nog fit bent, kun je meteen doorwandelen op de tweede etappe.
Einstieg in:
Bahnhof Donauwörth, 86609 Donauwörth
Koordinaten
:
N 48° 71' 8387'' O 10° 78' 1107''

Highlights
Indruckwekkende diepten
Voor een verder hoogtepunt op de 11e etappe voert de route niet omhoog, maar juist heel diep naar beneden. Niet zo verwonderlijk in deze regio met de meeste grotten in heel Duitsland. Hier daal je af in 'de grot waar nevel uit opstijgt'. Na 141 treden bereik je de 'Nebelhöhle', de nevelgrot, een van de oudste grotten in Zuid-Duitsland die open zijn voor het publiek. Hier kun je de fascinerende wereld van de druipstenen gaan verkennen. Je kunt de nevelgrot ook zonder gids bezichtigen. Rondleidingen zijn op afspraak mogelijk. Met de AlbCard is de toegang tot de grot gratis. › meer informatie
Indruckwekkende diepten
Voor een verder hoogtepunt op de 11e etappe voert de route niet omhoog, maar juist heel diep naar beneden. Niet zo verwonderlijk in deze regio met de meeste grotten in heel Duitsland. Hier daal je af in 'de grot waar nevel uit opstijgt'. Na 141 treden bereik je de 'Nebelhöhle', de nevelgrot, een van de oudste grotten in Zuid-Duitsland die open zijn voor het publiek. Hier kun je de fascinerende wereld van de druipstenen gaan verkennen. Je kunt de nevelgrot ook zonder gids bezichtigen. Rondleidingen zijn op afspraak mogelijk. Met de AlbCard is de toegang tot de grot gratis. › meer informatie
Sprookjesachtige hoogten
Etappe 11 op de Albsteig van Honau naar Willmandingen heeft maar liefst twee hoogtepunten. Op deze wandeldag moet je beslist de tijd nemen. Na de steile klim naar de hoogvlakte van de Alb, krijg je eerst het fascinerende sprookjeskasteel Lichtenstein te zien dat zich verheft op een rots aan de rand van de Alb. Het kasteel in neogotische stijl werd tussen 1840 en 1842 op een hoogte van 817 meter gebouwd. Het kasteel is wereldwijd uniek omdat een roman, in dit geval 'Lichtenstein' van Wilhelm Hauff, de inspiratie voor de bouw heeft geleverd. Plan in elk geval een korte pauze en ga mee op een rondleiding door het kasteel en ervaar meer over zijn geschiedenis. Als je de AlbCard hebt, is de rondleiding zelfs gratis. › meer informatie
Sprookjesachtige hoogten
Etappe 11 op de Albsteig van Honau naar Willmandingen heeft maar liefst twee hoogtepunten. Op deze wandeldag moet je beslist de tijd nemen. Na de steile klim naar de hoogvlakte van de Alb, krijg je eerst het fascinerende sprookjeskasteel Lichtenstein te zien dat zich verheft op een rots aan de rand van de Alb. › meer informatie
"Glück auf" in de mijngang
Waar ooit mijnwerkers moeizaam naar erts groeven, kun je tegenwoordig tijdens een multivisionshow op de 800 meter lange rondgang in de Tiefer Stollen in Aalen ervaren hoe zwaar het werk van de mannen was. Tegenwoordig is de lucht binnenin de mijn schoon en stofvrij. Daarom is deze ook geschikt om er kuren voor de verlichting van astma en allergieën te doen. Je kunt elke 30 tot 40 minuten met de lift de mijngang in. Deze mogelijkheid om de wereld van een mijnwerker te beleven ligt aan het einde van etappe 4. › meer informatie
"Glück auf" in de mijngang
Waar ooit mijnwerkers moeizaam naar erts groeven, kun je tegenwoordig tijdens een multivisionshow op de 800 meter lange rondgang in de Tiefer Stollen in Aalen ervaren hoe zwaar het werk van de mannen was. Tegenwoordig is de lucht binnenin de mijn schoon en stofvrij. Daarom is deze ook geschikt om er kuren voor de verlichting van astma en allergieën te doen. › mehr Infos
Ridderlijk dineren
De grootste kasteelruïne van Zuid-Duitsland ziet er behoorlijk massief uit. De Hohenneuffen torent op een hoogte van 335 meter boven het plaatsje Neuffen. De burcht ligt op een rots van kalksteen uit het Juratijdperk op de steile helling van de Schwäbische Alb. Je bereikt het monumentale bouwwerk via een korte omweg op de negende etappe van de Albsteig. Zin in een korte reis door de tijd? Wie wil weten hoe het voelt kasteelvrouwe of ridder te zijn, kunnen wij de ridder-diners aanbevelen. Maagden en knechten in middeleeuwse kostuums serveren rustieke lekkernijen aan de lange tafel, terwijl de heraut van het kasteel voor vermaak zorgt. › meer infos
Ridderlijk dineren
De grootste kasteelruïne van Zuid-Duitsland ziet er behoorlijk massief uit. De Hohenneuffen torent op een hoogte van 335 meter boven het plaatsje Neuffen. De burcht ligt op een rots van kalksteen uit het Juratijdperk op de steile helling van de Schwäbische Alb. › meer infos
De fascinatie van de diepte
In plaats van omhoog klimmen, kun je ook afdalen in een van de vele grotten langs deze route. Abseilen of duiken in de Falkensteiner grot (etappe 8), of met ingetrokken hoofd door de Gustav-Jakob grot (etappe 9) kruipen. Op de Albsteig zijn er ondergronds volop avonturen te beleven.
De fascinatie van de diepte
In plaats van omhoog klimmen, kun je ook afdalen in een van de vele grotten langs deze route. Abseilen of duiken in de Falkensteiner grot (etappe 8), of met ingetrokken hoofd door de Gustav-Jakob grot (etappe 9) kruipen.. › meer informatie
Zweefvliegen op de Klippeneck:
Op de Klippeneck, een hoogvlakte aan de rand van de Schwäbische Alb tussen Tuttlingen en Rotweil wordt het moeilijk kiezen. Wil je het rustig aan doen? Dan kun je hier op een hoogte van 980 meter een gezellig plekje in het gras zoeken en van het uitzicht genieten. Of ben je op zoek naar een adrenalinekick? Dan ben je bij het hoogstgelegen zweefvliegveld van Duitsland ook aan het juiste adres. Ga samen met een professional vliegen en beleef al zwevend de Schwäbische Alb vanuit vogelperspectief. Op de 15e etappe van de Albsteig kom je langs de Klippeneck. › meer informatie
Zweefvliegen op de Klippeneck:
Op de Klippeneck, een hoogvlakte aan de rand van de Schwäbische Alb tussen Tuttlingen en Rotweil wordt het moeilijk kiezen. Wil je het rustig aan doen? › meer informatie
VORSTEDLIJK UITzicht
Is dat ‘kitsch’? Of is het gewoon geweldig? Een beetje sentimentaliteit mag, als je op etappe 13 bij de Zeller Horn aan de steile rand van de Schwäbische Alb zit, met de indrukkwekkende Burg Hohenzollern op de volgende top en de zon die langzaam ondergaat. Bij helder weer kun je zelfs Stuttgart en de Feldberg zien.
Vorstelijk uitzicht
Is dat ‘kitsch’? Of is het gewoon geweldig? Een beetje sentimentaliteit mag, als je op etappe 13 bij de Zeller Horn aan de steile rand van de Schwäbische Alb zit, met de indrukkwekkende Burg Hohenzollern op de volgende top en de zon die langzaam ondergaat. Bij helder weer kun je zelfs Stuttgart en de Feldberg zien. › mehr Infos
De Lucht in!
Hadden de heren Von Neuffen kunnen vermoeden dat hun middeleeuwse burcht ooit nog eens een startbaan zou worden? Vanaf Hohenneuffen (etappe 8) kunnen wandelaars bij goed weer vanaf de 743 meter hoge rotsformatie starten voor een tandemvlucht met een paraglider richting dal.
De lucht in!
Hadden de heren Von Neuffen kunnen vermoeden dat hun middeleeuwse burcht ooit nog eens een startbaan zou worden? Vanaf Hohenneuffen (etappe 8) kunnen wandelaars bij ... › meer informatie
Wonen als nomaden
Liever geen pension of hotel? Op de hoeve Hopfenburg, niet ver van de Albsteig op etappe 9, kun je op een heel bijzondere manier overnachten. Zoals de Noord-Amerikaanse indianen in een tipi, of in een pipowoonwagen. Of wat dacht je van een nacht in een Kirgizische joert of in een herderswagen die van binnen met hout is bekleed? Waar je ook besluit te overnachten na een lange dag wandelen, zo'n nacht zul je niet zo gauw vergeten.
Wonen als nomaden
Liever geen pension of hotel? Op de hoeve Hopfenburg, niet ver van de Albsteig op etappe 9, kun je op een heel bijzondere manier overnachten. › meer informatie
mist? Graag!
Eigenlijk moeten wandelaars niet veel hebben van mistig weer. Mist belemmert het uitzicht en voelt aan als een vochtige omslagdoek. Mist is vervelend! Maar als je in de herfst op pad bent over de steile hellingen van de Schwäbische Alb dan is de mist juist van harte welkom. Bijvoorbeeld de ochtendmist die over de dalen ligt en waar alleen nog maar de hoogste toppen met hun burchten bovenuit steken. Dit schouwspel kun je beleven op etappe 4.
mist? Graag!
Eigenlijk moeten wandelaars niet veel hebben van mistig weer. Mist belemmert het uitzicht en voelt aan als een vochtige omslagdoek. › meer informatie
De schwäbische Cowboy
Met de cowboyhoed diep in zijn gezicht getrokken, zijn verweerde gezicht, geruit hemd met jeans en zijn rinkelende sporen is Willi Wolf de Schwäbische cowboy. Op zijn boerderij, die ook 280 buffels herbergt, kun je je op een rit te paard in het Wilde Westen wanen (op etappe 10). En als het dan wat later wordt bij het kampvuur? Geen probleem, want bij Willi kun je overnachten in een blokhut. Als je geen tijd hebt om de boerderij te bezoeken, dan kun je ook buffelvlees kopen in slagerij Failenschmid in St- Johann-Gächingen.
De schwäbische Cowboy
Met de cowboyhoed diep in zijn gezicht getrokken, zijn verweerde gezicht, geruit hemd met jeans en zijn rinkelende sporen is Willi Wolf de Schwäbische cowboy. Op zijn boerderij, die ook 280 buffels herbergt, kun je je op een rit te paard in het Wilde Westen wanen (op etappe 10)... › meer informatie
De Rulaman
Er wordt gezegd dat op het nachtkastje van een echte bewoner van het Schwabenland de Bijbel, zijn spaarboekje en ‘Der Rulaman' ligt. In deze avonturenroman van David Friedrich Weinland is Rulaman de jeugdige held. Wie in zijn voetstappen wil treden, maakt een omweg naar de Schillerhöhle (etappe 9), die in de roman de Tulka-grot wordt genoemd.
De Rulaman
Er wordt gezegd dat op het nachtkastje van een echte bewoner van het Schwabenland de Bijbel, zijn spaarboekje en ‘Der Rulaman' ligt. . › meer informatie
LOWA´s tip voor een wandelschoen
LOWA CAMINO GTX
Het ultieme in comfort en perfecte pasvorm – dat is wat je in staat stelt om te genieten van lange trekkings en bergwandeltochten. De comfortabele hoge wandelschoen CAMINO GTX® voldoet aan deze uitdaging met zijn innovatieve upper-constructie die de flexie van de voorvoet waarborgt en hinderlijke drukpunten voorkomt. De GORE-TEX® binnenvoering maakt hem volledig waterdicht.
› meer informatie over de schoen
› naar de partnerwebsite Lowa
LOWA´s tip voor een wandelschoen
LOWA CAMINO GTX
Het ultieme in comfort en perfecte pasvorm – dat is wat je in staat stelt om te genieten van lange trekkings en bergwandeltochten. › verdere informatie

Als je beroep een roeping is

Toen Harald Höfel in 1986 besloot schaapherder te worden in Meßstetten op de Schwäbische Alb had hij zijn roeping gevonden. Höfel is herder met hart en ziel, ook al is het werk hard is en levert het weinig op.
Te midden van schapen
Schaapherder zijn betekent altijd buiten zijn. De herders gaan op weg als de zomerzon op de Alb brandt. Als de regen neerplenst of de storm aan hun mantels rukt, de herders zijn altijd buiten. Kom meer te weten over het hoeden van schapen en ga een dag mee met een rondtrekkende herder (etappe 14). Schapen hoeden, dieren in de stal verzorgen, netten opstellen en weer oprollen. ‘Wij proberen de bezoekers een beeld te geven van alle facetten van ons beroep', zegt herder Harald Höfel. ‘Over de mooie en minder mooie kanten van het leven als herder. Wij staan heel dicht bij de dieren en de natuur.’ Zonder de herders en hun trouwe dieren zouden de beroemde heidevelden met jeneverbessen op de Alb al gauw overwoekerd raken. Ook na zo veel jaren heeft het beroep voor Höfel nog niets van zijn fascinatie verloren. ‘Op onze tochten met de schapen beleven wij veel mooie dingen die een verrijking. Het is boeiend te zien hoe schapen en honden samenwerken en te zien hoe dit alles op elkaar is afgestemd. Voor ons is het belangrijk de natuur te beschermen en te behouden. Herder zijn is voor ons geen beroep, maar een roeping.

een prachtig destillaat
uit het vat
DE WHISKY zander „E“
De Schotten en de Schwaben genieten de reputatie zuinig te zijn. En blijkbaar is er nog een tweede gemeenschappelijke passie: de whisky die wordt gedistilleerd uit graan en water. Maar dan zonder ‘e’. Angela Weis, de ambassadrice voor whisky uit Schwaben, legt uit hoe dit gekomen is.
‘Er zijn hier heel wat distilleerderijen die fruit tot heerlijke brandwijnen verwerken. In de jaren dat er een tekort was aan fruit werd er ook graan gebruikt om genoeg te kunnen distilleren. Dat whisky hier zo populair werd, heeft niet alleen te maken met trends in de drankenbranche, maar ook met de vindingrijkheid en moed tot innovatie waar de Schwaben ook om bekend staan.
Omdat wij de modernste techniek gebruiken, ontstaat er een zachte whisky als basis die een volle smaak heeft en die niet zo lang hoeft te rijpen. Naast fruitige accenten, heeft hij ook een uitgesproken aroma van graan. Anders dan in Schotland, zijn onze veengebieden beschermde natuurgebieden. Wij kunnen ook whisky's produceren met een rokerige smaak van mout, maar die smaken eerder naar kampvuur dan naar turfvuur. Juist daarom waarderen veel mensen de whisky uit Schwaben. Uit het beste graan, mout, zacht water en met enorm veel knowhow en veel geduld ontstaat er een bijzonder product. En er is nog een ingrediënt dat niet mag ontbreken: de liefde voor de regio. Want, wordt er niet gezegd: ‘In de whisky ligt een geheim, en dat is de betovering van zijn land van herkomst.’? De Schwäbische whisky kun je proeven in een van de vele kleine distilleerderijen in Owen (etappes 7 en 8).

Voor Angela Weiss hoort een goed glas bij haar werk. Als sommelière voor exquisiete brandewijnen en ambassadrice voor de whisky uit Schwaben weet zij precies wat er nodig is om het edele drankje te produceren. Zij organiseert ook regelmatig proeverijen.
Service

Albsteig – Informatiebrochure
Informatiebrochure met routebeschrijving, aanbevelingen voor etappes, wandelvriendelijke accommodaties, kaartmateriaal en heel veel nuttige informatie.

AlpWandern - Overzichtskaart
Deze uitklapbare kaart geeft je een overzicht van de verschillende wandeltochten in de Zwabische Jura. Op een kaartoverzicht vind je geselecteerde hoogtepunten die je te voet kunt bewandelen. En op de achterkant vind je meer informatie over de wandelroutes, inclusief QR-codes voor de wandeltips.

Contact
Schwäbische Alb Tourismus e.V.
Bismarckstraße 21
72574 Bad Urach
Tel. +49 (0)7125 - 93 930 0
Fax +49 (0)7125 - 93 930 99
www.schwaebischealb.de
info@schwaebischealb.de